تفسیری

فلسفی

عرفانی

کلامی

فقهی

معارف اهل بیت

معارف قرآن

فرهنگی اجتماعی

علوم انسانی

اخلاقی




مستقبل العالم برأي الإسلام

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
بسم الله الرحمن الرحیم وإیّاه نستعین إنّه لتبیین مستقبل العالم برأي الإسلام لابدّ من الالتفات إلی أصول الرؤیة الکونیة من نظرة إسلامیة. فمن هذا المنطلق نشیر إلی بعض من قواعد الرؤیة الکونیة الکلیة في مکتب الدین کي یتبیّن نتائجها وینقدح لنا النظم الجدید للعالم بشکل أوضح؛ وکذا في تأسیسه ارتکِز...




پيام علمي به همايش ارسطو، پلي بين شرق و غرب

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
حمد خداي حكيم را سزاست كه حكمت را خير كثير قرار داد. تحيّت پيامبران الهي، به ويژه حضرت ختمي‏نبوّت را به جاست كه معلّمان كتاب و حكمت‌اند. درود بر اُسْره عصمت(عليهم‌السلام)، مخصوصاً حضرت ختمي امامت مَهْدي موجود موعود را رواست كه با گسترش مائده تعليم، مأدُبه حكمت را به انديشوران جامعه عطا مي‌كنند؛

هماهنگي عرفان و حماسه

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
جنگ و صلح از رخدادهاي عالم طبيعي است؛ وگرنه در دنياي ماوراي طبيعي، غير از صلح مطلق چيزي راه ندارد؛ چنان كه در قلمرو طبيعت نيز جنگ نِسبي است، نه مطلق؛

تأثير ياد مبدأ و معاد در تهذيب نفس

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
آنچه در اين نوشتار مي‌آيد، ترسيمي از مهم‌ترين علل وارستگي و تصويري از اساسي‌ترين عوامل پارسايي است؛ چنان‌كه ترك آن علل و طرد اين عوامل، از مهم‌ترين حبائل شيطان و اساسي‌ترين دستاويزهاي نفس تَسْويل‌گر خواهد بود و آن، همانا ياد معاد است؛

نيايش سالكان و ره‌آورد واصلان

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
علم گرچه هستي مجرّد است و تمام درجات هستي، مخصوصاً هستي منزّه از لوث مادّه، كمال است، ليكن كمال، خود داراي مراتب فراوان است كه برخي از آنها راجع به مرحله عقل انسان، و بعضي ديگر راجع به مرحله وهم و خيال و مانند آن است، و هرگز علمي كه در حدّ تجرّد وهمي يا خيالي است، همتاي دانشي كه در حدّ تجرّد عقلي...

شرح حديث «رأس الحكمة مخافة الله»

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
قال رسول الله‏(صلّي الله عليه وآله وسلّم): «رأس الحكمة مخافة الله عزّوجلّ». كمالي كه حيات پاك و جاويد انسان را تأمين كند، علم الهي است، زيرا عالم الهي در صحنه توحيد خداوند، چون فرشتگان گواه وحدانيت حق‏تعالي است؛

راه تحصيل علم حصولي و شهودي

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
پيمودن راه دور، همراه با رنج فراوان است. راهنماي راستين كسي است كه به منظور تحمّل رنج راه، لذّت موسمي را به سالك بچشاند، تا از خستگي راه گذشته بكاهد و نشاط طي راه آينده نيز فراهم گردد، تا رفته رفته به راهي طريق بفهماند كه نشاطِ ثابت پايان راه است و اين لذّت‌هاي مقطعي، نه تنها هدف نهايي نيستند،

ذكر و حكمت آن

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
عبادت خداوند كه در چهره‌هاي گونه‌گون تجلّي مي‌كند، در صورت «ذكر» نيز به عنوان خاص ظهور دارد؛ به طوري كه ذكر خداي سبحان از بارزترين مصاديق پرستش او است.

نگاهي اجمالي به برخي از اسرار نماز

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
بحث پيرامون راز هر چيزي، فرع وجود آن است، زيرا معدوم بي‌راز است. نماز از آن جهت كه داراي وحدت اعتباري بوده و وحدت مساوق هستي است، از وجود حقيقي بهره‌اي نداشته، قهراً رازي هم نخواهد داشت؛

حكمت عبادت

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
در نظام تكوين، هر معلولي بنده علت خود بوده، در حدوث و بقا آن را پيروي مي‌كند و در ذات و صفت و فعل فرمان آن را مي‌برد؛ هيچ‌گونه گسستگي در رشته عليّت راه ندارد، نه علّت از اشراف و افاضه بازمي‌ماند و نه معلول از انقياد و خضوع سربازمي‌زند.

بررسي وحدت شخصي وجود در تمهيد القواعد

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
جهان هستي، دوستي عترت طاهرين خود قرار داد: ﴿قل لا اسئلكم عليه اجراً الاّ المودّة في القربي﴾ و اين مودّت از بارزترين مصاديق حسنه است، چون در تلوِ تعيين مُزد رسالت فرمود: ﴿و مَن يقترف حسنةً نزد له فيها حسناً﴾ و محبّت عترت طاهرين كه اجر پيامبري رسول اكرم(صلّي الله عليه وآله وسلّم)قرار گرفت، به سود...

دين گریزی و علل آن

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
در تحلیل رفتار غالب انسان‎ها نسبت به دین، با دو رویکرد متفاوت مواجه می‎شویم؛ برخی نسبت به دین گرایش دارند و برخی دیگر از آن گریزانند. این رفتارهای متفاوت از طرف انسان‎ها، معلول یکسری علل درونی و بیرونی است.


بررسي براهين معاد و شبهات منكران

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
جريان معاد و زندگي پس از مرگ، آن‌چنان پيچيده و دشوار است كه آراء متفكران بشري درباره آن، بيش از آنچه كه درباره آغاز جهان و مبدأ عالم دچار دشواري شده، به ابهام و نابساماني برخورد كرده است؛ زيرا نه تنها ماديون و منكران مبدأ عالم، پاياني براي جهان قائل نبوده، منكر معادند، بلكه برخي از معتقدان به...

آينده جهان از نظر اسلام

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
براي تبيين آينده جهان از نظر اسلام توجه به اصول جهان‌بيني از ديدگاه اسلامي لازم است. از اين رهگذر، به برخي از قواعد كلي جهان شناسي در مكتب دين اشاره مي شود؛ تا نتايج آن معلوم گردد و نظم نوين جهاني به خوبي معنا شود و در تأسيس آن سعي بليغ شده تا استكبار جهاني خيال خام در سر نپروراند.

ولايت فقيه و نقش آراي مردم

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
هدايت هر موجودي مناسب با كيان خاصّ اوست، و چون موجودها از لحاظ درجه وجودي يك‌سان نيستند، پرورندگان آنها نيز همتاي هم نخواهند بود. پرورش صنايع معدني و همچنين گياهان و پرندگان و ساير جانوران، همتاي پرورش جامعه بشري نبوده، قوانين حاكم بر آنها يك‌سان نيست.

مباحثي پيرامون تبيين ولايت فقيه

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
چون مستور ماندن برخي از مبادي تصوري يا مطوّي بودن بعضي از مقدمات تصديقي بحث، از سهولت تصور معناي ولايت فقيه يا از ميسور بودن پذيرش آن مي‌كاهد، مناسب است توجه پژوهشگران مباني ولايت فقيه وناقدان محترم آن به چند مطلب جلب شود.

تبيين مباني ولايت فقيه

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
كثرت بدون انسجام و هماهنگي، نه وجود تكويني دارد كه منشأ آثار عيني بوده، در سلسله علل هستهاي حقيقي قرار گيرد، نه وجود اعتباري دارد كه مايه آثار اعتباري بوده، در حلقه هستهاي اعتباري واقع شود؛ زيرا هستي همتاي وحدت است و تا وحدت حقيقي يا اعتباري پديد نيايد، هستي واقعي يا اعتباري ظهور نخواهد كرد.


النبوة، والمعجزة، والإمامة

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
بسمه تعالی شأنه العزیز یصل إلی ذهننا في هذا المختصر توضیح رسالتین نافعتین؛ الأوّل: بیان معنی المعجزة وسرّ تلازمها مع صدق دعوی النبوة، والثاني: بیان معنی الإمامة وسرّ عدّها من أصول المذهب في مکتب التشیّع. القسم الأوّل: علاقة الرسالة، والنبوة، والولایة بعضها من بعض  إنّ رسالة کلّ نبيّ...








سيره تفسيري حضرت استاد

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
قرآن كه ثَقَل اكبر و اولين منبع نقلي دين است، مرجع علمي تمام مسلمين به ويژه عالمان دين مي‏باشد و هر كسي به نوبت اشتياق و احتياج خويش، به آن رجوع مي‏نمايد. بنده نيز گذشته از اين سنّت ديرپاي حوزوي، در اثر شاگردي محضر اساتيدي كه در ترجمه، تفسير، تدريس و تصحيح كتابهاي تفسير و تأليف آنها مخصوصاً...

سيرهٴ تفسيري استاد علامه طباطبايي (قدّس‌سرّه)

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
تفسير قرآن كريم در گرو معرفت آن است و چون شناخت آن درجات گوناگوني دارد بنابراين تفسير آن نيز مراتب مختلف خواهد شد. بعضي قرآن را در اثر اتحاد با حقيقت آن مي‏شناسند؛ مانند پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) و اهل‏بيت عصمت (عليهم‏السلام) كه به منزلهٴ جان رسول خدايند

ادب نقد سيرهٴ تفسيري طبري

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
نقد و بررسي مطالب هر كتاب، غير از تحقيق پيرامون آراء شخصي مؤلف آن است؛ زيرا براي اظهار نظر دربارهٴ مضمون هر نوشته‏اي صِرفِ ظهور لفظي و رعايت قواعد محاوره و قوانين ادبي آن كافي است. ليكن داوري در زمينهٴ عقايد قلبي مؤلفِ آن، گذشته از توقف بر امور ياد شده، مبتني بر شرايط ديگري نيز هست مانند: استناد...

رسالت قرآن كريم

الكاتب: آیه الله جوادی آملی
بهترين معرّف براي شرح اوصاف قرآن كريم، همانا خود قرآن مجيد است و اگر در سخنان عترت طاهره(عليهم‏السلام) توصيف قرآن مشهود است، باز به استناد خود قرآن حكيم است؛ ليكن بهره‏برداري از آن به عهدهٴ همتاي وي، يعني ثقل اصغر مي‏باشد كه به نوبهٴ خود، قرآن ناطق‏اند و در هيچ مرحله از مراحل كمال هستي از قرآن...