Abstract:

        مسئله‌ی ولایتِ جامعه اسلامی بعد از رسول خدا9 از مسائل اعتقادی دین اسلام است به این معنی که بعد از پیامبر گرامی اسلام چه کسی ولایت و سرپرستی مسلمانان را عهده‌دار شده است ادله نقلی فراوانی از قرآن کریم و روایات بر این مسئله دلالت دارد؛ یکی از دلائلی که زیاد مورد توجّه و نقد و بررسی آیه الله جوادی آملی وفخررازی قرارگرفته است آیه ولایت است؛ در میان علمای شیعه و تسنن این بحث بعد از رحلت پیامبر خدا  مورد اختلاف قرار گرفته و هرکدام با تمسّک به ادله‌ای سعی در اثبات حقانیت خود داشته اند. فخر رازی در تفسیر مفاتیح الغیب در ذیل آیه ولایت با استدلال بر ادله مختلفی ازجمله دلیل تاریخی و فقهی و قواعد عرب و سیاق آیات و ... منکر ولایت و سرپرستی بلافصل امیرالمؤمنین  می‌شود. اما از طرفی آیه الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم در تفسیر آیه ولایت کوشیده است با محوریت قرار دادن تفسیر فخر رازی و پاسخ دادن به شبهات ایشان ولایت بلافصل امیرالمؤمنین را با ادله قرآنی وروایی ثابت کند آیه الله جوادی با تمسک به آیات دیگر قرآن و مقدم بودن دلیل سباق بر دلیل سیاق و دلیل دلالت «انما» و دلیل تاریخی و...؛ ظهور آیات قرآنی و روایات متواترِ این باب را در اثبات ولایت علی غیرقابل‌انکار می‌داند. اثر حاضر در چهار بخش دیدگاه‌های این دو متفکر را در تفسیر آیه ولایت تبیین کرده است؛ در بخش نخست مفاهیم و کلیات پژوهش در دو فصل تبیین شده است. در بخش دوم آیه ولایت از منظر امام فخر رازی در دلالت آیه بر عدم ولایت امیرالمؤمنین ضمن دو فصل بیان‌شده است. در بخش سوم آیه ولایت از منظر آیه الله جوادی آملی و ادله ایشان در اثبات ولایت وسرپرستی امیرالمؤمنین  ضمن دو فصل آمده است.و بخش چهارم عهده‌دار بیان افتراقات و اشتراکات این دو مفسر بزرگ شیعه و اهل تسنن و نتیجه‌گیری وبیان پیشنهادات پژوهش می‌باشد. کلیدواژه‌ها: قرآن، آیه ولایت، امامت، ولی، آیه الله جوادی آملی، امام فخر رازی.